Dreigende vioolmuziek.
Boer Marnix is vol in beeld.
‘Wie van deze twee mooie vrouwen gaat nú haar koffer pakken?’ vraagt Yvon Jaspers. Wij, thuis op de bank, weten het niet. Marnix lijkt verliefd op allebei. Hij zendt zóveel signalen uit.
Een droom voor de redactie, want kijkers zijn supergevoelig voor die signalen. En iedereen wil weten of hij Marnix’ keuze kan voorspellen.
Die signalen zijn belangrijker dan je denkt
Een tijd terug: ik moet samenwerken met iemand van de afdeling Communicatie. Ze is niet blij met ons en van mij verwacht ze ook niks goeds. We zijn beleefd en doen niets verkeerd, maar onze samenwerking loopt stroef. Het kost moeite om iets gedaan te krijgen. In de wandelgangen vang ik roddels op.
Hoe kun je alles goed doen en toch slecht samenwerken?
Het Arbinger Institute schreef hier een helder boek over: Leadership and self-deception[i]. De kern van dat boek is dat je het onbewust laat zien als je iemand vervelend vindt. En ook al zeg je niets verkeerds: dáár reageert die ander op.
Misschien denk jij: aan mij zie je alleen wat ik wíl laten zien
Alex Pentland deed onderzoek[ii] naar de signalen die mensen uitzenden. Hij zegt dat we ook zónder woorden communiceren. Die woordloze taal is onze oudste taal en we begrijpen haar nog goed. Onbewust geven we signalen met onze mimiek, met onze energie en met de nadruk die we leggen op woorden en gebaren. Pentland noemt dat honest signals omdat ze een blik geven op je intenties, je doelen en je waarden. Je kunt die signalen niet helemaal sturen en anderen zijn er heel gevoelig voor.
Deze eerlijke signalen voorspellen de acties van mensen bij speeddates, bij salarisonderhandelingen en bij zakelijke pitches: overal. Aan het gedrag van een vrouw kan Pentland zien of ze haar telefoonnummer zal geven bij een speeddate. Haar date ziet dat ook: grote kans dat hij haar ook zijn nummer geeft. Aan de houding van een ondernemer ziet Pentland of investeerders haar bedrijf gaan financieren.
Zelfs semiprofessionele pokerspelers kunnen hun eerlijke signalen niet goed onderdrukken. Pentland en zijn team zagen dat zij soms opvallend onderkoeld deden. Ze spraken rustig en ze onderdrukten hun bewegingen. Als ze dat deden, bluften ze vrijwel altijd. Of ze hadden een ander risicovol plan in gedachten.
Lekker is dat, dat je blijkbaar een open boek bent
Het is niet anders. En denk je dat je collega echt niet doorheeft dat jij hem een zeur vindt?
Toch kun je wel een paar dingen doen om je relaties te redden.
- Probeer positief naar mensen te kijken. Let op hun leuke kanten en hun goede eigenschappen. Omdat je perfectionistische collega alle details wil weten, maken jullie minder fouten.
- Zorg dat je de mensen om je heen beter leert kennen. Stel meer vragen, ook naar persoonlijke dingen. Zo ga je anders naar ze kijken. En dat straal je uit.
Maar wat doe je als je echt last van iemand hebt?
Soms doet iemand iets dat niet door de beugel kan. Moet je dat dan ook positief bekijken? Je hoeft toch niet alles over je kant te laten gaan?
Natuurlijk niet.
Juist als de relatie goed is, kun je veel uitspreken.
Voetballer Wim Kieft geeft in De Volkskrant[iii] een voorbeeld over zijn vroegere coach Leo Beenhakker: ‘Hij was lief voor me en ik moest altijd vreselijk om hem lachen.’ Toen hij als 17-jarige dronken werd op een Ajax-feestje nam Beenhakker hem terzijde.
‘Hee Witte,’ zei Beenhakker. ’Wat is er met jou aan de hand? Is de buurvrouw zwanger? Is je moeder ongeneeslijk ziek? Leg eens uit?’
Kieft is veertig jaar later nog onder de indruk van Beenhakkers respectvolle aanpak.
Dit blog is onderdeel van een serie blogs over Psychologische Veiligheid. In de VIP-dag van Buro Talente kijk je als leidinggevende naar de Psychologische Veiligheid in je eigen team. Moet je iets doen om die te versterken?
[i] Arbinger Institute, Leadership and self-deception. Getting out of the box, Penguin Books Ltd, 2007
[ii] Alex Pentland, Honest Signals. How they shape our world, MIT Press Ltd, 2010.
[iii] Paul Onkenhout, Wim Kieft is terug met een tweede autobiografisch boek: De Terugkeer, De Volkskrant, 3 & 4 november 2018.