‘Ken je mijn boek al?’ vraagt hij. Dat moet je écht lezen.’
Ik wijs hem op het boek dat ik heb geschreven.
De chique consultant en ik staan als twee pauwen indruk op elkaar te maken. Terwijl we eigenlijk allebei vragen: Neem je mij wel serieus?
Onnodig slechte gesprekken komen vaak voor.
Gesprekken kunnen beter
Bijvoorbeeld in dit voetbalteam voor meisjes onder de 16. Ze moeten zaterdag nog één wedstrijd spelen en kunnen daarin kampioen worden. Het elftal heeft geen vaste keeper, Kim is zaterdag aan de beurt.
Op de training zegt ze tegen haar coach: ‘Willem, ik vind dat Roos zaterdag keep moet zijn. Zij komt nooit trainen en toen zij moest keepen was ze ziek.’
Willem: ‘Kim jij bent zaterdag onze keeper, daar heb ik echt wel over nagedacht.’
Allebei gaan ze zwaar geïrriteerd naar huis.
Dit gesprek kon beter. Bijvoorbeeld met Geweldloze Communicatie (GC), een gespreksmethode die de Amerikaanse psycholoog Rosenberg bedacht. Deze methode leert je beter te luisteren naar jezelf en naar anderen. Rosenberg zegt dat elke boodschap een uiting is van een behoefte. Een goed gesprek ontstaat pas als je begrijpt welke behoefte je gesprekspartner heeft, en als je daar begripvol op reageert. Met Geweldloze Communicatie houd je ook oog voor je eigen behoeften.
Hoe had Willem het anders kunnen aanpakken?
Willem had kunnen raden waarom Kim onder haar keepersbeurt uit wilde komen: ‘Vind je het spannend om in de kampioenswedstijd te keepen?’
Hij had haar gerust kunnen stellen: ‘Ik heb vertrouwen in jou. Er is niemand in ons team die beter keept dan jij. Je bent als verdediger gewend om ballen tegen te houden en je bent lekker fanatiek. De tegenstander gaat vast wel scoren, dat gebeurt elke week. Onze spitsen moeten gewoon ook aan de bak, we doen dit als team.’
‘Helpt dit?’
En Willem zelf dan?
Willem ging ook geïrriteerd naar huis. Begrijpelijk, wie heeft er zin om op zijn vrije avond zulke discussies te voeren?
Als je een goed gesprek en écht contact wilt, moet je óók vertellen wat jij belangrijk vindt. In Rosenbergs woorden: ‘Wat kan de ander doen om jouw leven mooier te maken?’
Willem had dat heel simpel kunnen zeggen: ‘Ik heb hier goed over nagedacht, vertrouw me maar.’
Wat doe je als de ander iets wil wat jij echt níet wilt?
P.’s officiële coachtraject bij mij is afgelopen, maar ik werk nog wel voor de organisatie waar hij ook werkt. ‘Ah, dus ik kan altijd nog bij jou op de koffie komen om even te praten’, zegt hij na ons laatste gesprek.
Ik vind het leuk dat P. contact wil houden, maar ik ben ook overdonderd door zijn reactie. Bedoelt hij dat hij informeel en gratis gecoacht wil worden? Bij Geweldloze Communicatie luister je oordeelloos. Dat vergeet ik omdat ik met mijn gedachten bij mezelf ben. Ik schakel weer naar hem: ‘Je zit in een lastig parket. Ik snap dat je het fijn vindt om te sparren.’
Dat betekent alleen níet dat ik hem voortaan in de koffiecorner ga coachen. Daarom zeg ik ook: ‘Als er weer gedoe is, kun je me bellen, dan maken we een afspraak.’
Vijf stappen voor betere gesprekken
Kunnen jouw gesprekken ook beter? Probeer de GC-stappen uit. Ik zet ze hier onder elkaar, in de praktijk gebruik je ze door elkaar en sla je ook weleens een stap over.
- Stap 1: Spreek uit op welke situatie of op welk gedrag jij denkt dat de ander reageert (je moet keepen bij een spannende wedstrijd).
- Stap 2: Vraag hoe hij zich voelt, of raad daarnaar (vind je het spannend?).
- Stap 3: Benoem waar je denkt dat hij behoefte aan heeft. Of vraag ernaar (in ons voorbeeld vraagt Willem het niet maar doet hij het al: hij stelt Kim gerust).
- Stap 4: Vraag naar de oplossingsstrategie. Wat zou hij concreet willen? (Willem vraagt: Helpt dit? Kim had kunnen zeggen van niet en kunnen vertellen wat haar wel zou helpen).
- Stap 5: Daarna vertel je ook wat jouw behoefte is en wat jij concreet wil in deze situatie. (Vertrouw mij maar)
Vind je dat lastig? Oefen dan eerst in je eentje. Denk terug aan een gesprek dat verkeerd liep en vraag je af: wat wilde die ander eigenlijk? Dat kan je helpen om nieuwe oplossingen te zien. Vraag je ook af hoe je de vijf stappen in dat gesprek had kunnen gebruiken.
NB: De namen en situaties in dit blog zijn veranderd.
Als je meer wilt weten over deze gespreksmethode, lees dan: Marshall B. Rosenberg, Geweldloos communiceren, hoe doe je dat?, Lemniscaat, 2012 Of check: www.nonviolentcommunication.com
Natuurlijk weet ik dat er zwanen op de foto staan en geen pauwen. Hij blijft staan totdat ik een net zo mooie pauw tegen kom die op de foto wil. Deze foto is gemaakt in de tuin van Zin in Werk.